Fibromiyalji, Radikülopati ve Miyofasiyal Ağrının Ayrımı

Kronik kas ve iskelet sistemi ağrıları, günlük yaşamı olumsuz etkileyen, bireyin fiziksel ve psikolojik sağlığını tehdit eden önemli bir sağlık sorunu olabilir. Bu tür ağrıların kaynağını doğru tespit etmek, etkili bir tedavi süreci için kritik öneme sahip olabilir. Özellikle fibromiyalji, radikülopati ve miyofasiyal ağrı sendromu gibi durumlar, benzer belirtiler gösterdiğinden sıkça birbiriyle karıştırılabilir. Bu yazıda, bu üç hastalık arasındaki farkları açıklayarak doğru tanıya ulaşmanın yollarını ele alacağız.

Fibromiyalji Nedir? 

Fibromiyalji, yaygın kas-iskelet sistemi ağrılarıyla karakterize kronik bir rahatsızlık olup, aynı zamanda yorgunluk, uyku bozuklukları ve bilişsel sorunlar gibi belirtilerle de kendini gösterebilir. Hastalar genellikle "sisli beyin" olarak tanımlanan dikkat ve odaklanma güçlüğünden şikâyet edebilir. Fibromiyalji, merkezi sinir sisteminde ağrı algısının hassaslaşmasıyla ilişkilendirilebilir. Özellikle kadınlarda daha sık görülmesi, hormonal ve genetik faktörlerin de bu süreçte rol oynayabileceğini düşündürebilmektedir. Hastalığın net bir nedeni olmamakla birlikte, stres, enfeksiyonlar veya fiziksel travmalar tetikleyici olabilir. Tanısı, yaygın ağrı noktalarının değerlendirilmesi ve benzer belirtilere yol açabilecek diğer hastalıkların dışlanmasıyla konabilir.

Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

• Yaygın ve simetrik kas ağrısı: Tüm vücuda yayılan ve uzun süren kas ağrıları.
• Sabah tutukluğu: Güne başlarken sadece 5-10 dakika sürekaslarda sertlik ve hareket kısıtlılığı
• Hassas noktalar: Özellikle boyun, sırt, omuz ve kalça çevresinde dokununca hassaslaşan bölgeler.
• Uyku bozuklukları: Gece boyunca sık uyanma, dinlendirici olmayan uyku.
• Kronik yorgunluk ve halsizlik: Gün boyunca devam eden enerji düşüklüğü.
• Konsantrasyon güçlüğü: Zihinsel bulanıklık, unutkanlık, odaklanmada zorluk.

Fibromiyalji her yaşta görülebilir ancak genellikle 30-60 yaş aralığındaki kadınlarda daha yaygın olabilir. Stres, travma, uyku bozuklukları ve genetik yatkınlık hastalığın ortaya çıkmasında etkili faktörler arasında yer alabilir. Fibromiyalji tedavi süreci multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Fibromyaljide etkili Egzersiz ve fizik tedavi, İlaç tedavisi, uyku düzeninin sağlanması, stres yönetimi ve psikolojik destek, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi edilebilir.

Radikülopati Nedir?

Radikülopati, omurilikten çıkan sinir köklerinin sıkışması veya tahriş olması sonucu ortaya çıkabilen, sinirin etkilendiği bölgeye göre değişen belirtilerle seyreden bir durum olabilir. Genellikle bel ve boyun fıtıkları radikülopatinin en yaygın nedenleri arasında yer alabilir. Bel bölgesinde görülen lomber radikülopati, belden bacağa yayılan ağrı, uyuşma veya kas güçsüzlüğü ile kendini gösterebilir. Boyun bölgesindeki servikal radikülopati ise omuz, kol ve elde ağrı, karıncalanma ya da kuvvet kaybına yol açabilir. Sinir kökü üzerindeki baskının derecesine göre şikâyetlerin şiddeti değişkenlik gösterebilir. 

Radikülopatinin Belirtileri Nelerdir?

• Tek Taraflı, Dermatomal (Sinir köküyle ilişkili deri bölgesine yayılan) Dağılım Gösteren Ağrı: Radikülopatide ağrı genellikle tek taraflı olabilir ve belirli bir sinir köküyle ilişkili cilt bölgesine (dermatom) yayılabilir Örneğin boyun fıtığında kol boyunca, bel fıtığında ise kalçadan bacağa doğru yayılan ağrı görülür.
• Uyuşma, Karıncalanma ve Elektriklenme Hissi: Sinir basısı nedeniyle hastalar, etkilenen bölgede karıncalanma, yanma, uyuşma ya da elektrik çarpması benzeri hisler tarif edilebilir. Bu belirtiler otururken, eğilirken ya da uzun süre aynı pozisyonda kalındığında artabilir.
• Kas Güçsüzlüğü: Radikülopati, etkilenen sinir köküne bağlı kaslarda güç kaybına neden olabilir. Örneğin bel bölgesi radikülopatilerinde ayakta durma, yürüme veya merdiven çıkma zorlaşabilir. Bu güçsüzlük, günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyebilir.
• Reflekslerde Azalma veya Kaybolma: Sinir kökü basısına bağlı olarak derin tendon reflekslerinde azalma ya da tamamen kaybolma görülebilir. Örneğin diz veya aşil refleksi, ilgili sinir etkilendiğinde zayıflayabilir.

Radikülopati tedavisi, sinir kökü üzerindeki baskının azaltılmasını ve ağrının kontrol altına alınmasına yönelik tedavi uygulanabilir. Tedavi planı, hastalığın şiddetine ve süresine göre şekillenebilir. Öncelikli olarak, istirahat, ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Fizik tedavi, sinir üzerindeki baskıyı azaltmaya ve kasları güçlendirmeye yardımcı olabilir. Şikayetler ilaç ve fizik tedaviye rağmen devam ediyorsa, sinir blokajları veya epidural enjeksiyonlar uygulanabilir. Çok nadir durumlarda, ileri düzey sinir basılarında cerrahi müdahale gerekebilir.

Miyofasiyal Ağrı Nedir?

Miyofasiyal ağrı sendromu, kaslarda yer alan ve “tetik nokta” olarak adlandırılan hassas bölgelerin neden olduğu, lokalize ve yansıyan ağrılarla seyreden kronik bir kas iskelet sistemi hastalığıdır. Özellikle masa başında çalışanlar, stresli bireyler ve kötü postüre sahip kişilerde sık görülebilir. Genellikle kasların aşırı kullanımı, stres, duruş bozuklukları ya da doğrudan kas travması sonrası ortaya çıkabilir. Ağrı, ilgili kas üzerine basıldığında tetiklenir ve başka bir bölgeye yayılabilir.

Miyofasiyal Ağrının Belirtileri Nelerdir?

• Lokal kas ağrısı: Belirli bir kas grubunda sınırlı ve derin ağrı hissi yaşanabilir.
• Tetik nokta hassasiyeti: Elle bastırıldığında ağrıyı artıran küçük, sert düğümler oluşabilir.
• Yansıyan ağrı: Tetik noktadan uzak bölgelere yayılan ağrı gerçekleşebilir.
• Kas spazmı: Etkilenen kas grubunda kasılma ve sertlik hissi yaşanabilir.
• Hareket kısıtlılığı: Ağrıya bağlı hareket açıklığında azalma görülebilir.
• Sinirsel belirti yokluğu: Uyuşma, refleks kaybı ya da kas gücü kaybı gibi nörolojik bulgular görülmeyebilir.

Miyofasiyal ağrı sendromu tedavisi, tetik noktaların etkisiz hale getirilmesini, kas spazmının giderilmesini ve ağrının azaltılmasını hedefler. Tedavi, genellikle ilaç dışı yöntemlerle başlar. Fizik tedavi uygulamaları, kuru iğneleme (dry needling), masaj terapisi,tetik nokta enjeksiyonları,postür eğitimi, ergonomi düzenlemeleri ve tedaviye ek olarak, stres yönetimi, düzenli egzersiz ve uyku düzeninin sağlanması da uzun vadeli iyileşme için gerekli olabilir.

Kısaca, fibromiyalji, radikülopati ve miyofasiyal ağrı sendromu, benzer ağrı şikayetleriyle karışabilir ancak farklı nedenlere ve tedavi yaklaşımlarına sahip kas iskelet sistemi hastalıkları olabilir. Fibromiyalji, yaygın kas ağrısı ve yorgunlukla karakterize sistemik bir durum olabilir. Radikülopati, sinir kökü basısına bağlı olarak ortaya çıkan, bel ağrıları, uyuşma, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü gibi nörolojik belirtiler ile seyredebilir. Miyofasiyal ağrı ise kas içindeki tetik noktalar nedeniyle oluşabilen lokalize ve yansıyan ağrılarla kendini gösterebilir, sinir sistemine ait bulgular içermeyebilir. Bu üç durumu ayırt edebilmek, doğru teşhis ve etkili tedavi açısından kritik öneme sahip olabilir.  Detaylı bilgi için Prof. Dr. Pınar Borman ile iletişime geçebilirsiniz.